اهمیت صدا و صدابرداری
در فیلم‌های حرفه‌ای گاهی اهمیت صدا بیش از تصویر است.
تصور کنید در حال دیدن یک فیلم هستید،
تحمل نویزهای تصویر یا مخدوش بودن بخشی از آن حتی در سراسر طول فیلم قابل‌تحمل است و در اکثر مواقع عامدانه فرض میشود،
اما شنیدن صدایی ناهنجار و نویزهای موجود در صدا حتی برای چند لحظه ادامه‌ی تماشای فیلم را ناممکن می‌سازد.
تصویر چیزی است که معمولاً چه خوب باشد و چه بد، چه خوش‌رنگ باشد چه نباشد مورد قضاوت قرار میگیرد.
حال‌آنکه اغلب بینندگان بعد از دیدن یک فیلم با صدای بسیار خوب، از کیفیت صدای آن یاد نمی‌کنند،
این یعنی صدای حرفه‌ای حداقل‌هایی دارد که رعایت آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است.
ضمن اینکه در تمامی جشنواره‌های سینمایی اهمیت و جوایز بخش صدا کمتر از بخش تصویر نیست.
در یک فیلم، تصویر جسم، و صدا در حکم روح آن است.
داشتن یک تصویر حرفه‌ای بدون وجود صدای حرفه‌ای ارزشی ندارد.
به همین خاطر است که هرچه دوربین تصویربرداری مورداستفاده حرفه‌ای‌تر باشد، تنظیمات بخش صدا دقیق‌تر و بخش ضبط صدای آن حرفه‌ای‌تر خواهد بود.
تا جایی که تقریباً در تمام دوربین‌های سینمایی چیزی به نام میکروفن داخلی یافت نمی‌شود،
ضمن اینکه در بسیاری از موارد بخش مربوط به نصب تجهیزات حرفه‌ای صدا هم به‌صورت جداشونده طراحی میشوند تا حمل آن‌ها در مواقعی که صدا به‌صورت کاملاً جداگانه و با ابزار تخصصی ضبط میشود ایجاد مزاحمت نکند.
بخشی از اطلاعات پایه‌ای مربوط به صدا، میکروفون و تجهیزات صدابرداری در اینجا جمع‌آوری‌شده تا شمارا با برخی از اصطلاحات، ابزارهای صدابرداری و انواع اصلی آن‌ها و تفاوتشان آشنا سازد. انتظار می‌رود این اطلاعات حداقل شمارا در انتخاب ابزار مناسب کارتان یاری کند.
دو نکته مهم:
1) متوازن یا غیر متوازن
تمام تجهیزات پیشرفته صدا از خطوط خروجی و ورودی متوازن بهره می‌برند.
سیگنال‌های نامتوازن از طریق کابل‌های دو هسته‌ای (یک بخش مرکزی و یک بخش بیرونی) تشکیل‌شده‌اند و مستعد ایجاد تغییر در سیگنال‌های صدا و درنهایت ایجاد هام1 هستند،
درحالی‌که کابل‌های متوازن از سه بخش تشکیل‌شده‌اند
(دو بخش مرکزی و یک پوشش خارجی) که یکی از بخش‌ها نقش سپر پوششی را برای دو بخش دیگر بازی میکند و مانع تداخل و تأثیرپذیری سیگنال‌ها میشود.
اتصالاتی که برای این منظور استفاده میشوند معمولاً از نوع XLR هستند، گرچه از جک ¼ اینچی هم برای این منظور استفاده میشود.
در صورت لزوم اتصال یک خروجی متوازن XLR که نیاز به مقدار معینی بار الکتریکی دارد،
به یک ورودی نامتوازن (برای مثال ورودی 3.5 میلی‌متری یک دوربین DSLR) نیاز به استفاده از یک مبدل (میکسر) دارای فانتوم پاور2 است.
2) انواع الگوی دریافت امواج
الگوهای دریافت امواج صوتی توسط میکروفن‌های مختلف، متفاوت است. این مورد در هنگام تهیه میکروفن حتماً باید موردتوجه قرار گیرد.
– الگوی کاردیود:
میکروفن‌هایی که دارای الگوی کاردیود هستند صدایی که در اطراف یا پشت میکروفن باشد را رد می‌کنند.
شکل گرافیکی این الگو شبیه عدد پنج (فارسی) است.
قابلیت رد کردن صدا از پشت میکروفن، الگوی کاردیود را در شرایطی که چندین میکروفن به کار می‌روند
و درجایی که دریافت مقدار زیادی از فضای محل موردنیاز نیست، کارآمد می‌سازد.
این میکروفن‌ها هم در استودیو و هم در اجرای زنده محبوب هستند.
– الگوی هایپر کاردیود و سوپرکاردیود:
ساختار قطبی سوپرکاردیود نسبت به کاردیود و هایپرکاردیود نسبت به سوپرکاردیود هدایتی‌تر است.
برخلاف کاردیود هردوی این الگوهای قطبی دارای بخش حساس در پشت خود هستند که صدا را دریافت میکند.
– الگوی Omnidirectional :
میکروفن‌های دارای این الگو صدا را به‌طور یکسان از همه جهات دریافت می‌کنند.
شکل گرافیکی این الگو به‌صورت دایره (کره) است.
همه میکروفن‌ها در ابتدا omni هستند و با اعمال فرآیندهای مهندسی ساختارهای هدایتی در آن‌ها ایجاد میشود.
میکروفن‌های omni برای ضبط صدای محیط، بدون انتخاب سوژه مناسب هستند.
– الگوی Bi Directional:
میکروفن‌های دارای الگوی قطبی bi-directional حساسیت یکسانی نسبت به صداهای جلو و عقب دارند،
اما صدایی که از اطراف بیاید را رد می‌کنند. درنتیجه الگوی آن‌ها شبیه عدد 8 است که در آن کپسول میکروفن در محل تماس دو دایره قرار دارد، به همین دلیل به این الگو Figure 8 نیز گفته میشود.
نکته:
باید توجه داشت که برخی از میکروفن‌ها دارای امکان تغییر الگو هستند و از یک الگوی ثابت پیروی نمی‌کنند.
1 : هام hum :
صدایی که اصطلاحاً به آن “صدای هوا” می‌گویند که به دلیل پایین بودن کیفیت ابزارهای صدابرداری به وجود می‌آید. البته هام می‌تواند کاربرد آمبیانس3 را هم داشته باشد. یعنی همیشه به‌عنوان یک‌صدای مزاحم خوانده نمی‌شود
2 : فانتوم پاور : Phantom Power :
همان‌طور که گفته شد اکثر میکروفن‌های حرفه‌ای برای رسیدن به بهترین بهره‌وری نیاز به مقداری برق‌دارند. روشی که این برق موردنیاز را از طریق کابل میکروفن انتقال میدهد فانتوم پاور نامیده میشود. فانتوم پاورها با توان‌های متفاوت موجود هستند. که اکثر میکروفن‌های موجود در بازار از فانتوم پاور با توان 48 ولت استفاده می‌کنند.
3 : آمبیانس Ambience :
صدای محیط. مثلاً وقتی در خیابان صدا ضبط می‌کنید، صدای ماشین‌ها و تمامی صداهایی که محیط را در برگرفته آمبیانس به‌حساب می‌آید.
انواع میکروفن :
میکروفن ریبون
میکروفن‌های ریبون اولین میکروفن‌های bi-directional (اشاره به الگوی قطبی) بودند
که ازلحاظ تجاری به موفقیت رسیدند و در دوره طلایی رادیو کاربرد وسیعی داشتند.
امروزه میکروفن‌های ریبون، با تلاش شرکت‌هایی مانند Royer در حال بازگشتن به عرصه صدا هستند.
در این نوع میکروفن‌ها المان معلق و بسیار کوچکی در یک میدان مغناطیسی قوی حرکت میکند.
میکروفن‌های ریبون به‌جای سطح فشار صدا به‌سرعت مولکول‌های هوا واکنش نشان می‌دهند.
یکی از این نوع میکروفون‌ها را میتوان بویا BY-M1000 دانست.
در کاربردهای استودیویی این تفاوت عملکردی مهم نیست، هرچند می‌تواند در حین ضبط در فضای باز و در روزهایی که باد می‌وزد حیاتی باشد!
گرچه یکی از دلایل نصب فیلترهای ملقب به پاپ فیلتر در قسمت جلویی این میکروفن‌ها در استودیوها همین مورد است.
لازم به ذکر است فانتوم پاور موجب آسیب دیدن برخی از این نوع میکروفن‌ها میشود.
میکروفن شات گان یا تفنگی
میکروفن‌های تفنگی یا شات گان، که در ایران به‌نام گان معروف هستند،
معمول‌ترین نوع میکروفن‌های حرفه‌ای هستند که در کنار دوربین‌های تصویربرداری و در اندازه‌های مختلف کاربرد دارند.
سیستم مکانیکی ساده این میکروفن‌ها شامل یک دیافراگم نازک، که به نام “ممبران” شناخته میشود، است.
این بخش در نزدیکی یک صفحه فلزی ثابت قرارگرفته.
این آرایش یک “خازن” ایجاد میکند که بار الکتریکی 9V تا 48V (فانتوم پاور) را از یک منبع خارجی یا باتری دریافت میکند.
دیافراگم در پاسخ به تغییر فشار هوا به‌آرامی می‌لرزد و باعث تغییر ظرفیت خازن و تغییر ولتاژ و ایجاد سیگنال خروجی میکروفن میشود.
به‌طورکلی طول این میکروفن‌ها با برد آن‌ها رابطه مستقیم و با زاویه‌ای که قادر به پوشش آن هستند رابطه عکس دارد.
از این نوع میکروفن میتوان به مدل‌های زیر اشاره کرد:
میکروفن داینامیک
در نقطه مقابل میکروفن‌های خازنی، نوع دیگری از میکروفن‌ها قرار دارند که بنام میکروفن داینامیک شناخته میشوند.
در میکروفون‌های داینامیک، سیگنال صدا با حرکت کردن یک هادی در میان یک میدان مغناطیسی ایجاد میشود. در بیشتر میکروفن‌های داینامیک یک دیافراگم بسیار باریک و سبک در پاسخ به فشار هوا حرکت میکند. حرکت دیافراگم باعث حرکت یک سیم‌پیچ صدای معلق در میان یک میدان مغناطیسی میشود، که منجر به ایجاد جریان الکتریکی کوچکی میشود. یعنی جذب صدا با عکس عملی است که موجب پخش صدا در بلندگو میشود.
از برندهای مطرح سازنده میکروفن میتوان به بویا، SONY، Beyerdynamic و audio technica هستند. برند Neumann و
Schoeps هم در کنار SENNHEISER از برترین سازندگان این نوع تجهیزات هستند.
مدل MKH416 سنهایزر از محبوب‌ترین مدل‌های میکروفن گان موجود است که برای مدت بیش از سی سال محبوبیت خود را حفظ کرده و به معیاری برای کیفیت بین میکروفن‌های هم‌رده تبدیل‌شده. مدل جدیدتری که سنهایزر پس‌ازآن معرفی کرده MKH60 می‌باشد.
معمولاً میکروفن‌های همراه دوربین‌ها، هرچند که از برندهای معتبر و معروفی مثل SENNHEISER باشند دارای کیفیت مناسبی برای کارهای حرفه‌ای نیستند و باید با میکروفن‌های حرفه‌ای جایگزین شوند. انتخاب بین میکروفن‌ها در درجه اول به نیاز شما برای کاری که می‌خواهید انجام دهید برمی‌گردد و در درجه دوم به هزینه‌ای که میتوانید انجام دهید. گرچه میکروفن‌های حرفه‌ای دارای قیمت بالایی هستند اما یک استثنا به نام RODE برای قاعده‌ی کلی “پول بیشتر مساوی کیفیت بیشتر” وجود دارد.
محصول‌های پیشنهادی:
میکروفن یقه‌ای
میکروفن یقه‌ای که بنام میکروفن گیره‌ای هم شناخته میشود، نوع کوچکی از میکروفن‌ها هستند که از نوع خازنی‌اند. اندازه کوچک آن‌ها موجب میشود بتوانند به‌راحتی در نزدیک‌ترین مکان به منبع صدا قرار گیرد، بدون اینکه حتی دیده شوند. بیشترین کاربرد آن‌ها در مصاحبه‌ها و برنامه‌های تلویزیونی است، ضمن اینکه در فیلم‌ها هم به‌عنوان میکروفن‌های فرعی برای ضبط دیالوگ‌ها کاربرد دارند، خصوصاً در نماهای بازی که امکان نزدیک کردن میکروفن‌های بزرگ‌تر به سوژه وجود ندارد.
محصولات پیشنهادی:
میکروفن‌های خبرنگاری
وقتی شما قصد ضبط صدای سوژه‌ای در فاصله نزدیک و زمانی کوتاه رادارید استفاده از میکروفن‌های گان یا یقه‌ای گزینه مناسبی نیست. برای این منظور نوع خاصی از میکروفن‌ها به نام میکروفن خبرنگاری طراحی‌شده‌اند که دارای بدنه‌ای باریک و کشیده هستند. این نوع طراحی به کاربر اجازه میدهد به‌راحتی میکروفن را به سوژه نزدیک کند، ضمن اینکه فضای کافی برای نصب نشان شبکه هم‌روی آن موجود است.
الگوهای قطبی این نوع میکروفن‌ها متنوع است اما معمولاً از نوع omnidirectional می‌باشد.
محصول پیشنهادی:
